Գյուղն ընկած է Ախալքալաքի սարահարթի հյուսիս - արևելյան կողմում , շրջկենտրոնից `Ախալքալաքից, մոտ 19կմ հեռավորության վրա: Բարալեթի միջով հոսում է Բարալեթ գետը, որը սկիզբ է առնում Բեժանո գյուղի մոտից / Լեկնա և Կարանդա ակունքներից / և Զակ գյուղի մոտ միախառնվելով Մերենիայից հոսող ջրին դառնում է << Մեծ ջուր >> ու թափվում Կուր գետը:
Բարալեթը վրաց պատմաբան-աշխարհագրագետ Վախուշտի Բագրատյոնիի`<< Վրաստանի թագավորության պատմությունը >> գրքում, 7 -րդ դարում հիշատակված է որպես քաղաք: Այս գյուղի պատմությունն , իսկապես, որ գալիս է դարերի խորքից . այն եղել է մարդաշատ , որտեղ հայն ու վրացին ապրել են կողք-կողքի:
Բարալեթը շատ հին պատմություն ունի. գյուղից 1 կմ հյուսիս պահպանվել են վանքի, բնակարանների, պարիսպների ավերակներ, որտեղ հայտնաբերել են քարե դագաղներ, արձանագրություններ ու տապանաքարեր, որոնք փռված են Սուրբ Հովհաննես մատուռի շուրջը: Պահպանվել են նաև 7-րդ դարի քաղաքի ավերակները , որոնք լուրջ ուսումնասիրության կարիք են զգում…
Դառն ու տխուր օրեր շատ է տեսել այս գյուղը : Բերենք միայն մեկ օրինակ`1754թ-ի հուլիսի 28-ին լեզգիները հարձակվեցին օսմանյան հողերի վրա: Նրանք գերևարեցին բազմաթիվ քրիստոնյա հայերի, իսկ իրենց հաջորդ` 1755 թ-ի արշավանքի ժամանակ, ի թիվս բազմաթիվ բնակավայրերի, ավերեցին նաև Կոկիան ու Բարալեթը, անխնա թալանեցին գյուղը և գերի տարան շատերին:
19-րդ դարի վերջին Ախալքալաքի գավառը տրոհվում է ոստիկանական երկու տեղամասերի` հարավային և հյուսիսային: Հարավայինը Գարելան էր / այսօրվա Գորելովկա գյուղը կամ Բոկդոնովկայի շրջանը/`1697 քոռ. Կմ տարածությամբ, Հյուսիսայինը`Բարալեթը` 1026 քառ. Կմ տարածությամբ / ընդհանուրը`2723 քառ. կմ/: Ամբողջ գավառի 110 գյուղերից 65-ը բաժին է ընկնում Բարալեթի տեղամասին, 45-ը Գորելովկային / Բոկդոնովկային/: Գավառը ղեկավարում էին երկու տեղամասերի ոստիկանները, որոնք ենթարկվում էին գավառապետին: Բարալեթի 65 գյուղերի բնակչության ընդհանուր թիվը այդ ժամսանակ կազմել է 9526 մարդ, որից 8006-ը` հայեր, մնացածը`վրացիներ, հույներ, թուրքեր:
1918թ-ի մայիսին 170 ծուխ և 1667 շունչ ունեցող բարեշեն գյուղի բնակչությունը, տեղում թողնելով ամեն ինչ ,բռնում է սարսափներով լի գաղթի ճամփան:Մարդկային մեծ կորուստներ կրելուց բացի, բարալեթցիները թուրքերին թողեցին նաև իրենց ցանած 1138 հեկտար բերքը: Կենդանի մնացած և տարվա վերջին գյուղ վերադարձած մի բուռ տկլոր ու սովահար մարդիկ մի կերպ դիմացան , զորավիկ կանգնեցին միմյանց, մինչև որ կարողացան վերականգնել իրենց գյուղն ու տնտեսությունը: Բարալեթի հողային ընդնուր ֆոնդը 2477 հեկտար է որից 876-ը վարելահող է 151-ը`խոտհարք, 1099` արոտավայր : Դրանք սահման են կազմում Լոմատուրցխի, Կոթելիայի, Էխտիլայի, Կաճոյի, Մերենիայի , Զագի և Բուղաշենի հողահանդակներին: 1280 հեկտար արոտատեղի ունի նաև այլ վայրերում / յայլայում /: Գյուղը գրավում է մոտ 100 հեկտար մակերեսային տարածություն:
Բարալեթցիների ապրուստի հիմնական միջոցները հողագործությունն ու անասնապահությունն են: Զարգացած է կարտոֆիլագործությունն ու բանջարաբոստանային մշակաբույսերի աճեցումը:Գյուղացիների ապրուստի հիմնական աղբյուրից մեկն էլ, անշուշտ, արտագնա աշխատանքով ձեռք բերվող փողն է:Գյուղն ապահոված է խմելու ջրով , այսօր նաև գազաֆիկացվում է: Բարալեթը ԽՍՀՄ-ի տարիներին մեծ ծաղկում է ապրել: Այսօր գյուղն ունի մշակույթի տուն, հիվանդանոց, դեղատուն, հարսանյաց և սգո արարողությունների սրահ, մարզադաշտ այլն:Եթե նախկինում Բարալեթը ուներ երկու մայլա ` << թաղամաս >> Էստիյի գեչան <<Վարի մայլա կամ Չչոնց մայլա >> և Էնթիի գեչան << Մամուլայենց մայլա >>, ապա այսօր նրանց թիվը շատ է:Վերը նշված Չչոնց մայլային և Մամուլայենց մայլային ավելացել են նաև Նորաշենը, Վերի մայլան կամ ինչպես բարալեթցիներն են ասում << Ղեբարեց տներու քով>>, Գերեզմնոցի քով կամ ինչպես էլի մեր համագյուղացիններն են ասում <<Մաթոսենց տների քով>>, <<Վալոյենց տներու քով >> և այլն: 